Israels Brünnlein - Schein, Schütz & Scheidt
mmv David Jansen (orgel) - Jamie McLaren (cello) - Elly van Munster (theorbe)
Heinrich Schütz (1585-1672)
Verleih uns Frieden (SSATB )
Johann Hermann Schein (1586-1630)
Herr, ich bin dein Knecht (SSATB)
Wende dich, Herr, und sei mir gnädig (SSATB)
Dennoch bleibe ich stets an dir (SSATB)
Heinrich Schütz
Die mit Tränen säen (SSATB )
Johann Hermann Schein
Die mit Tränen säen (SSATB)
Herr, lass meine Klage (SSATB)
Ist nicht Ephraim mein teurer Sohn (SSATB)
Samuel Scheidt (1587-1654)
Ist nicht Ephraim mein teurer Sohn (SSAT/TTB )
PAUZE
Samuel Scheidt
Richte mich Gott (SSAT/ATBB )
Johann Hermann Schein
Lehre uns bedenken (SSATB)
O, Herr Jesu Christe (SSATB)
Nu danket alle Gott (SSATTB)
Heinrich Schütz
Herr, wenn ich nur dich habe (SATB/SATB )
Heinrich Schütz (1585-1672)
Verleih uns Frieden (SSATB )
Johann Hermann Schein (1586-1630)
Herr, ich bin dein Knecht (SSATB)
Wende dich, Herr, und sei mir gnädig (SSATB)
Dennoch bleibe ich stets an dir (SSATB)
Heinrich Schütz
Die mit Tränen säen (SSATB )
Johann Hermann Schein
Die mit Tränen säen (SSATB)
Herr, lass meine Klage (SSATB)
Ist nicht Ephraim mein teurer Sohn (SSATB)
Samuel Scheidt (1587-1654)
Ist nicht Ephraim mein teurer Sohn (SSAT/TTB )
PAUZE
Samuel Scheidt
Richte mich Gott (SSAT/ATBB )
Johann Hermann Schein
Lehre uns bedenken (SSATB)
O, Herr Jesu Christe (SSATB)
Nu danket alle Gott (SSATTB)
Heinrich Schütz
Herr, wenn ich nur dich habe (SATB/SATB )
Programmatoelichting
Multiple Voice sluit haar concertseizoen af met een programma met muziek van drie tijdgenoten uit de vroege Duitse barok: Johann Hermann Schein
(1586-1630), Samuel Scheidt (1587-1654) en Heinrich Schütz (1585-1672). In hun muziek heeft de invloed van de expressieve Italiaanse madrigaalstijl duidelijk zijn sporen nagelaten. Maar ook de invloed van de Venetiaanse dubbelkorigheid is overduidelijk aanwezig.
Een derde niet te onderschatten invloed vormde de Dertigjarige Oorlog, die Midden-Europa gedurende de jaren 1618-1648, in zijn greep hield. Een oorlog die begon met een protestantse aanslag op katholieke hoogwaardigheidsbekleders in Praag (de Eerste Praagse Defenestratie). Latent aanwezige religieuze, economische en politieke spanningen laaiden op en het conflict waaierde uit over Duitsland, Oostenrijk, Tsjechië, Polen, Luxemburg en een deel van Frankrijk. Het werd een verschrikkelijke en bloedige oorlog, waarbij naar schatting een kwart tot ruim een derde van de bevolking om het leven kwam. De dood was in die dagen een meer dan actueel gegeven en dat liet zijn sporen natuurlijk ook na in de muziek. Strijd en dood zijn terugkerende thema’s, naast een roep om vrede en een sterk vertrouwen in God.
Centraal in ons programma staat de befaamde bundel Israels Brünnlein van Johann Hermann Schein uit 1623, waarmee deze componist in maar liefst zes en twintig ‘geestelijke madrigalen’ voor vijf en zes stemmen een absoluut meesterwerk heeft nagelaten. Schein was een van Bachs meest illustere voorgangers als cantor van de St. Thomaskirche in Leipzig. Lange tijd overschaduwd door zijn beroemdere tijdgenoot Schütz, wordt Schein inmiddels gerekend tot een van de grootste componisten van het sacrale, protestante repertoire.
Een ruime keuze uit de schitterende Israels Brünnlein wordt geflankeerd door een motet en een ‘geestelijk concert’ van Samuel Scheidt (uit: Sacrae Cantiones, 1620 en Geistlicher Concerten… dritter Theil, 1635) en drie motetten van Heinrich Schütz (uit: Geistliche Chormusik, 1648 en uit de Musikalische Exequien, 1636).
Het koor voert de madrigalen van Schein in verschillende kleinere deelformaties uit. Dit komt de transparantie en detaillering van deze stukken ten goede, maar vormt bovendien een belangrijke en stimulerende uitdaging voor de koorzangers. Zoals in dit repertoire gebruikelijk worden de zangers begeleid door een basso continuo-groep, hier bestaande uit theorbe, cello en orgel.
Paul de Kok
Multiple Voice sluit haar concertseizoen af met een programma met muziek van drie tijdgenoten uit de vroege Duitse barok: Johann Hermann Schein
(1586-1630), Samuel Scheidt (1587-1654) en Heinrich Schütz (1585-1672). In hun muziek heeft de invloed van de expressieve Italiaanse madrigaalstijl duidelijk zijn sporen nagelaten. Maar ook de invloed van de Venetiaanse dubbelkorigheid is overduidelijk aanwezig.
Een derde niet te onderschatten invloed vormde de Dertigjarige Oorlog, die Midden-Europa gedurende de jaren 1618-1648, in zijn greep hield. Een oorlog die begon met een protestantse aanslag op katholieke hoogwaardigheidsbekleders in Praag (de Eerste Praagse Defenestratie). Latent aanwezige religieuze, economische en politieke spanningen laaiden op en het conflict waaierde uit over Duitsland, Oostenrijk, Tsjechië, Polen, Luxemburg en een deel van Frankrijk. Het werd een verschrikkelijke en bloedige oorlog, waarbij naar schatting een kwart tot ruim een derde van de bevolking om het leven kwam. De dood was in die dagen een meer dan actueel gegeven en dat liet zijn sporen natuurlijk ook na in de muziek. Strijd en dood zijn terugkerende thema’s, naast een roep om vrede en een sterk vertrouwen in God.
Centraal in ons programma staat de befaamde bundel Israels Brünnlein van Johann Hermann Schein uit 1623, waarmee deze componist in maar liefst zes en twintig ‘geestelijke madrigalen’ voor vijf en zes stemmen een absoluut meesterwerk heeft nagelaten. Schein was een van Bachs meest illustere voorgangers als cantor van de St. Thomaskirche in Leipzig. Lange tijd overschaduwd door zijn beroemdere tijdgenoot Schütz, wordt Schein inmiddels gerekend tot een van de grootste componisten van het sacrale, protestante repertoire.
Een ruime keuze uit de schitterende Israels Brünnlein wordt geflankeerd door een motet en een ‘geestelijk concert’ van Samuel Scheidt (uit: Sacrae Cantiones, 1620 en Geistlicher Concerten… dritter Theil, 1635) en drie motetten van Heinrich Schütz (uit: Geistliche Chormusik, 1648 en uit de Musikalische Exequien, 1636).
Het koor voert de madrigalen van Schein in verschillende kleinere deelformaties uit. Dit komt de transparantie en detaillering van deze stukken ten goede, maar vormt bovendien een belangrijke en stimulerende uitdaging voor de koorzangers. Zoals in dit repertoire gebruikelijk worden de zangers begeleid door een basso continuo-groep, hier bestaande uit theorbe, cello en orgel.
Paul de Kok
