m.m.v. David Jansen, orgel en Jamie McLaren, cello
Johann Christoph Bach Fürchte dich nicht Der Gerecht, ob er gleich zu zeitig stirbt Mit Weinen hebt sich’s an
Johann Bach Unser Leben ist ein Schatten
Johann Michael Bach Das Blut Jesu Christi
Johann Ludwig Bach Unsere Trübsal
Johann Sebastian Bach Weinen, Klagen Komm, Jesu, komm
Jacob Handl Ecce quomodo moritur Justus
Johann Hermann Schein Da Jakob vollendet hatte Ich freue mich im Herren
Heinrich Schütz Unser keiner lebet sich selber Meine Seele erhebt den Herren
Programmatoelichting
BACH EN ZIJN BRONNEN In dit zomerconcert presenteert Multiple Voice een barokprogramma waarin muziek van Thomascantor Johann Sebastian Bach wordt gecombineerd met muziek van oudere familiegenoten en andere voorlopers uit Duitsland.
Dat Johann Sebastian Bach afkomstig was uit een grote familie, die op een lange muzikale traditie kon bogen, is algemeen bekend. Bach was zich van dat verleden terdege bewust, zoals onder meer blijkt uit de stamboom die hij onder de naam Ursprung der musicalischBachischen Familie in 1735 opstelde en waarin hij 53 leden van de Bachfamilie met een korte biografische schets portretteerde. Het blijkt verder uit het zogenaamde Altbachisches Archiv, een verzameling van een twintigtal composities van leden van de familie Bach, die Johann Sebastian in zijn bezit had. Bach bestudeerde deze werken van zijn oudere familieleden en voerde ze deels ook uit.
De collectie kwam na Bachs dood via zijn zoon Carl Philipp Emanuel in de Singakademie van Berlijn terecht. Na de Tweede Wereldoorlog verdween ze en werd ze lange tijd als verloren beschouwd. Uiteindelijk dook de verzameling in 1999 opnieuw op in het Oekraïense Kiev. Er staan stukken in van zeker vier verschillende leden van de Bachfamilie. Met name Johann Christoph Bach (1642-1703) en Johann Michael Bach (1648- 1694) zijn elk met zeven composities goed vertegenwoordigd. Daarnaast zijn er werken van onder meer Johann Bach (1604-1673) en Georg Christoph Bach (1642-1697).
In de meeste stukken van het Altbachisches Archiv is de invloed van Heinrich Schütz (1585-1672) duidelijk aan te wijzen. Schütz’ reizen naar Italië en zijn kennismaking met de muziek van Monteverdi en Gabrieli waren van grote invloed op zijn uiteindelijke muzikale stijl. Daarin wordt de oude, polyfone prima prattica op meesterlijke wijze gecombineerd met de nieuwe Italiaanse stijl van de seconda prattica, gebaseerd op de basso continuo en op tekstexpressie en verstaanbaarheid. Via de composities uit het Altbachisches Archiv hebben deze vernieuwingen van Schütz ook weer Bach beïnvloed.
In dit programma gaat Multiple Voice dus op zoek naar de bronnen van Bachs muziek. U hoort een aantal werken uit het Altbachisches Archiv, onder meer van Johann Christoph Bach, de belangrijkste componist uit deze collectie. Johann Christoph was een achterneef van Bach, die hem bijzonder waardeerde en hem ‘ein profunder Komponist’ noemde. We voeren enkele van zijn uitzonderlijk expressieve lamenti en motetten uit. Daarnaast kozen we stukken van enkele componisten van buiten de Bachfamilie: Jacob Handl, Johann Hermann Schein en Heinrich Schütz. Johann Sebastian Bach zelf is vertegenwoordigd met het motet ‘Komm, Jesu, komm’ BWV 229 en het verscheurend mooie openingskoor uit zijn cantate Weinen, Klagen, Sorgen, Zagen.