Vocaal ensemble Multiple Voice
O magnum mysterium
Benjamin Britten
A Ceremony of Carols, voor koor en harp op. 28
• Procession
• Wolcum Yole!
• There is no Rose
• That yongë child / Balulalow
• As dew in April
• This little Babe
• Interlude
• In Freezing Winter Night
• Spring Carol
• Deo Gracias
• Recession
Arvo Pärt
Sieben Magnificat-Antiphonen
Francis Poulenc
Quatre motets pour le temps de Noël
William Walton
· Make we joy now in this fest
· All this time
· What cheer
Herbert Howells
A spotless rose
Morten Laurdisen
O magnum mysterium
Pawel Lukaszewski
O Adonai
A Ceremony of Carols, voor koor en harp op. 28
• Procession
• Wolcum Yole!
• There is no Rose
• That yongë child / Balulalow
• As dew in April
• This little Babe
• Interlude
• In Freezing Winter Night
• Spring Carol
• Deo Gracias
• Recession
Arvo Pärt
Sieben Magnificat-Antiphonen
Francis Poulenc
Quatre motets pour le temps de Noël
William Walton
· Make we joy now in this fest
· All this time
· What cheer
Herbert Howells
A spotless rose
Morten Laurdisen
O magnum mysterium
Pawel Lukaszewski
O Adonai
Programmatoelichting
Voor het eerst in zijn bijna vijfentwintig jarige bestaan zingt Multiple Voice een compleet Kerstprogramma. We hebben dat samengesteld met enkele, onmiskenbare hoogtepunten uit de Kerstliteratuur, zoals de Ceremony of Carols van Britten en de kerstmotetten van Poulenc, maar ook met enkele veel minder voor de hand liggende werken van de Estse componist Arvo Pärt, de Amerikaan Morten Lauridsen en de Pool Pawel Lukaszewski. Allemaal uiterst sfeervolle composities, meditatief, welluidend, maar soms ook met een verrassend dynamische wending (Lukaszewski). Dit geheel wordt gecompleteerd met enkele typisch Britse pareltjes van Howells en Walton.
We openen het programma met A spotless rose van Herbert Howells (1892-1983), een kerstlied voor koor en bariton solo en een aardig voorbeeld van de ‘christmas carols’ (kerstliederen), zoals die in Engeland in een reeds lang bestaande traditie worden gecomponeerd. Elke componist van enige betekenis, de hedendaagse niet uitgezonderd, voelt zich geroepen aan die traditie bij te dragen. De bijdrage van Howells is een vroeg 20e eeuws meesterwerkje, over een smetteloze roos die tot bloei komt in een koude winternacht (een prachtige metafoor voor de geboorte van Christus).
Ook de Sieben Magnificat-Antiphonen uit 1988 van Arvo Pärt (*1935) zijn met Kerstmis verbonden. In de liturgie zijn de teksten van deze zogenaamde ‘O-antifonen’ (elk antifoon begint met ‘O’: O wijsheid, O Adonai, O morgenster…. etc.) afkomstig van de antifonen zoals die op de laatste zeven avonden voor de Kerstnacht voorafgaand aan het magnificat worden gezongen. Pärt componeerde echter geen liturgisch werk, maar een spiritueel getint concertstuk, waarin alle zeven O-antifonen in één zevendelige compositie worden verenigd.
Deels gedragen en meditatief, deels vrolijk en uitbundig, is het karakter van de bijdrage van Morten Lauridsen (* 1943) aan dit programma. Deze Amerikaan schreef in 1994 een kerstmotet voor de Los Angeles Master Chorale op de tekst O magnum mysterium, een bekende en veelvuldig getoonzette tekst, dezelfde die we later in dit programma ook in een van Poulencs kerstmotetten tegenkomen.
In het voorjaar van 1942, op een Zweeds vrachtschip vanuit Amerika onderweg naar Groot Brittanië, componeerde Benjamin Britten (1913-1976) om de verveling voor te blijven verschillende koorwerken: de Hymn to St. Cecilia (al eerder door Multiple Voice uitgevoerd) en zeven Christmas carols. Deze laatste vormden de basis van het uiteindelijke A Ceremony of Carols, op. 28 voor vrouwenstemmen en harp, zoals deze na enkele aanpassingen en de toevoeging van een aantal extra delen, een jaar later tot stand kwam. De teksten en het idee voor een reeks van kerstliederen putte Britten uit een gedichtenbundel, The English Galaxy of Shorter Poems, die hij kort voor de transatlantische overtocht had gekocht. Het gebruik van de harp werd ingegeven door een nog uitstaande opdracht voor een harpconcert van harpiste Edna Phillips, waaraan de componist nog niet was toegekomen. Gelet op de kwaliteit en originaliteit van de harppartij in de Ceremony of Carols, is het buitengewoon jammer dat er uiteindelijk niet ook een volwaardig harpconcert door Britten werd gecomponeerd. Vanwege de grote populariteit van het werk vroeg uitgever Boosey and Hawkes de componist Julius Harrison om een arrangement voor vierstemmig gemengd koor. Multiple Voice voert het werk uit in deze, door Britten gesanctioneerde, versie uit 1955.
Met de Quatre motets pour le temps de Noël componeerde Francis Poulenc (1899-1963) in 1951/52 vier heel verschillende kerstmotetten, van het teruggehouden en mystieke O magnum mysterium (O wonderbaarlijk mysterie) tot het uitbundige Hodie Christus natus est (Vandaag is Christus geboren!). Poulencs unieke idioom, met zijn eigenzinnige ritmiek en tekstplaatsing, zijn pikante gebruik van dissonanten, zijn bijzondere gebruik van de harmonie en zijn vermogen te spelen met klankkleuren, verbindt alle vier de motetten. Het werk is een joyeuze tegenhanger van het viertal motetten voor de lijdenstijd (Quatre motets pour un temps de pénitence) dat hij zo’n tien jaar eerder componeerde.
De Poolse componist Pawel Lukaszewski (*1968) behoort tot de jongere generatie van Poolse componisten. Hij is tevens dirigent van het Kathedrale Koor van Warschau en schrijft voornamelijk voor koor. De laatste jaren begint hij ook buiten zijn geboorteland Polen meer bekendheid te krijgen. Net als Arvo Pärt componeerde hij alle zeven O antifonen, alleen zijn het in het geval van Lukaszewski allemaal losse composities geworden. Wij kozen voor het motet O Adonai (Hebreeuws voor ‘mijn Heer’), dat hij in 1995 componeerde. De zetting van de tekst is deels vierstemmig, deels achtstemmig, op enkele plaatsen zelfs uitwaaierend tot twaalfstemmig. Het werk begint als een meditatief en monotoon gebed in de lage stemmen, ontwikkelt zich daarna in vooral de bovenstemmen tot een indringender smeekbede en barst dan uit in een veelstemmige tutti-passage, die ritmisch en dynamisch sterk is geprofileerd, en waarin de Heer (Adonai) nog luider dan daarvoor om redding wordt geroepen. Na die climax keert het werk terug naar de meditatieve sfeer van het begin.
Tenslotte klinken drie korte carols van de hand van William Walton (1902-1983). Zoals dat bij christmas carols eigenlijk altijd het geval is, zijn tekst en melodie ontleend aan oude, bestaande kerstliederen (hier uit de vijftiende en zestiende eeuw). Walton heeft ze voorzien van een vierstemmige, harmonisch interessante zetting, vol jubel en vreugd. En met in het laatste lied, What cheer?, dat op Nieuwjaar vooruitblikt, al vast een nieuwjaarswens: ‘be merry and glad this good New Year!’.
Paul de Kok
Voor het eerst in zijn bijna vijfentwintig jarige bestaan zingt Multiple Voice een compleet Kerstprogramma. We hebben dat samengesteld met enkele, onmiskenbare hoogtepunten uit de Kerstliteratuur, zoals de Ceremony of Carols van Britten en de kerstmotetten van Poulenc, maar ook met enkele veel minder voor de hand liggende werken van de Estse componist Arvo Pärt, de Amerikaan Morten Lauridsen en de Pool Pawel Lukaszewski. Allemaal uiterst sfeervolle composities, meditatief, welluidend, maar soms ook met een verrassend dynamische wending (Lukaszewski). Dit geheel wordt gecompleteerd met enkele typisch Britse pareltjes van Howells en Walton.
We openen het programma met A spotless rose van Herbert Howells (1892-1983), een kerstlied voor koor en bariton solo en een aardig voorbeeld van de ‘christmas carols’ (kerstliederen), zoals die in Engeland in een reeds lang bestaande traditie worden gecomponeerd. Elke componist van enige betekenis, de hedendaagse niet uitgezonderd, voelt zich geroepen aan die traditie bij te dragen. De bijdrage van Howells is een vroeg 20e eeuws meesterwerkje, over een smetteloze roos die tot bloei komt in een koude winternacht (een prachtige metafoor voor de geboorte van Christus).
Ook de Sieben Magnificat-Antiphonen uit 1988 van Arvo Pärt (*1935) zijn met Kerstmis verbonden. In de liturgie zijn de teksten van deze zogenaamde ‘O-antifonen’ (elk antifoon begint met ‘O’: O wijsheid, O Adonai, O morgenster…. etc.) afkomstig van de antifonen zoals die op de laatste zeven avonden voor de Kerstnacht voorafgaand aan het magnificat worden gezongen. Pärt componeerde echter geen liturgisch werk, maar een spiritueel getint concertstuk, waarin alle zeven O-antifonen in één zevendelige compositie worden verenigd.
Deels gedragen en meditatief, deels vrolijk en uitbundig, is het karakter van de bijdrage van Morten Lauridsen (* 1943) aan dit programma. Deze Amerikaan schreef in 1994 een kerstmotet voor de Los Angeles Master Chorale op de tekst O magnum mysterium, een bekende en veelvuldig getoonzette tekst, dezelfde die we later in dit programma ook in een van Poulencs kerstmotetten tegenkomen.
In het voorjaar van 1942, op een Zweeds vrachtschip vanuit Amerika onderweg naar Groot Brittanië, componeerde Benjamin Britten (1913-1976) om de verveling voor te blijven verschillende koorwerken: de Hymn to St. Cecilia (al eerder door Multiple Voice uitgevoerd) en zeven Christmas carols. Deze laatste vormden de basis van het uiteindelijke A Ceremony of Carols, op. 28 voor vrouwenstemmen en harp, zoals deze na enkele aanpassingen en de toevoeging van een aantal extra delen, een jaar later tot stand kwam. De teksten en het idee voor een reeks van kerstliederen putte Britten uit een gedichtenbundel, The English Galaxy of Shorter Poems, die hij kort voor de transatlantische overtocht had gekocht. Het gebruik van de harp werd ingegeven door een nog uitstaande opdracht voor een harpconcert van harpiste Edna Phillips, waaraan de componist nog niet was toegekomen. Gelet op de kwaliteit en originaliteit van de harppartij in de Ceremony of Carols, is het buitengewoon jammer dat er uiteindelijk niet ook een volwaardig harpconcert door Britten werd gecomponeerd. Vanwege de grote populariteit van het werk vroeg uitgever Boosey and Hawkes de componist Julius Harrison om een arrangement voor vierstemmig gemengd koor. Multiple Voice voert het werk uit in deze, door Britten gesanctioneerde, versie uit 1955.
Met de Quatre motets pour le temps de Noël componeerde Francis Poulenc (1899-1963) in 1951/52 vier heel verschillende kerstmotetten, van het teruggehouden en mystieke O magnum mysterium (O wonderbaarlijk mysterie) tot het uitbundige Hodie Christus natus est (Vandaag is Christus geboren!). Poulencs unieke idioom, met zijn eigenzinnige ritmiek en tekstplaatsing, zijn pikante gebruik van dissonanten, zijn bijzondere gebruik van de harmonie en zijn vermogen te spelen met klankkleuren, verbindt alle vier de motetten. Het werk is een joyeuze tegenhanger van het viertal motetten voor de lijdenstijd (Quatre motets pour un temps de pénitence) dat hij zo’n tien jaar eerder componeerde.
De Poolse componist Pawel Lukaszewski (*1968) behoort tot de jongere generatie van Poolse componisten. Hij is tevens dirigent van het Kathedrale Koor van Warschau en schrijft voornamelijk voor koor. De laatste jaren begint hij ook buiten zijn geboorteland Polen meer bekendheid te krijgen. Net als Arvo Pärt componeerde hij alle zeven O antifonen, alleen zijn het in het geval van Lukaszewski allemaal losse composities geworden. Wij kozen voor het motet O Adonai (Hebreeuws voor ‘mijn Heer’), dat hij in 1995 componeerde. De zetting van de tekst is deels vierstemmig, deels achtstemmig, op enkele plaatsen zelfs uitwaaierend tot twaalfstemmig. Het werk begint als een meditatief en monotoon gebed in de lage stemmen, ontwikkelt zich daarna in vooral de bovenstemmen tot een indringender smeekbede en barst dan uit in een veelstemmige tutti-passage, die ritmisch en dynamisch sterk is geprofileerd, en waarin de Heer (Adonai) nog luider dan daarvoor om redding wordt geroepen. Na die climax keert het werk terug naar de meditatieve sfeer van het begin.
Tenslotte klinken drie korte carols van de hand van William Walton (1902-1983). Zoals dat bij christmas carols eigenlijk altijd het geval is, zijn tekst en melodie ontleend aan oude, bestaande kerstliederen (hier uit de vijftiende en zestiende eeuw). Walton heeft ze voorzien van een vierstemmige, harmonisch interessante zetting, vol jubel en vreugd. En met in het laatste lied, What cheer?, dat op Nieuwjaar vooruitblikt, al vast een nieuwjaarswens: ‘be merry and glad this good New Year!’.
Paul de Kok
